Waarom is slaap belangrijk?
Waarom is slaap belangrijk voor kinderen?
Slaap is een belangrijk onderdeel van het leren. De slaap van kinderen helpt namelijk hun concentratie, geheugen en hun vermogen om nieuwe dingen te leren. Daarom is het belangrijk dat kinderen genoeg slaap krijgen.
Als je goed geslapen hebt en uitgerust wakker wordt, dan is je lichaam en brein veel beter voorbereid op een dag vol ervaringen, beslissingen en uitdagingen. En daar is een reden voor, het betekent namelijk dat je lichaam alles heeft kunnen doen wat het 's nachts moet doen.
Terwijl we slapen werkt het lichaam namelijk op volle toeren om ons klaar te maken voor de volgende dag. De slaap bestaat uit 4 slaapfasen die de hele nacht doorlopen worden: Licht slapen, licht diep slapen, diep slapen en REM-slaap. Als je uitgerust wakker wordt, ben je door de verschillende slaapstadia gegaan, het liefst in een aaneengesloten slaap.
Je kunt niet zelf bepalen in welke fase je zit, maar als je erg moe bent, benut je lichaam de verschillende fasen beter, zodat je het toch aankan. Een slaapcyclus duurt 90-110 minuten. De fasen zijn hetzelfde voor zowel kinderen als volwassenen, maar de duur van de verschillende fasen varieert, afhankelijk van leeftijd.
De vier slaapfasen
Fase 1 - lichte slaap
De lichte slaap is een overgangsfase. Het lichaam komt hier tot rust en bereidt zich voor op de slaapcyclus die het gedurende de nacht zal doorgaan. De spieren ontspannen en de hersengolven worden minder actief. In deze fase kan het voorkomen dat bijvoorbeeld de benen plotseling schokken.
Dit is volkomen natuurlijk en gebeurt waarschijnlijk omdat het lichaam moeite heeft om de overgang van spierspanning naar ontspanning te beheersen. De lichte slaap is de kortste fase en duurt ongeveer 5-10 minuten.
Fase 2 - licht diepe slaap
Eigenlijk kan dit worden beschreven als de tweede fase van fase 1, want fase 2 is nog steeds relatief lichte slaap, waaruit men relatief gemakkelijk gewekt kan worden. Maar het lichaam begint nog meer te ontspannen. Dit is vooral te zien in de hersengolven, die langzamer en zachter worden in hun bewegingen.
We hebben geen contact meer met ons bewustzijn. Volwassenen bevinden zich ongeveer de helft van hun slaap in fase 2. Voor kinderen is dit wat minder, maar het neemt toe naarmate ze ouder worden.
Fase 3 - diepe slaap
Als je ooit uit een diepe slaap bent gewekt, zul je de sensatie van het groggy zijn kunnen herkennen - bijna helemaal verward. Het kan namelijk wel een half uur duren na het ontwaken voordat de hersenen weer op volle kracht werken. Vooral in de diepe slaap gebeurt er het meest in het lichaam.
Het is hier dat het lichaam de huid, het haar, de nagels, de cellen opbouwt, het immuunsysteem versterkt, de stofwisseling reguleert en versleten weefsel en andere schade repareert. Voor kinderen helpt de diepe slaap ook bij het vrijkomen van groeihormoon, zodat het lichaam kan groeien en zich kan ontwikkelen. Daarom is het belangrijk dat kinderen genoeg slaap krijgen. De diepe slaap vult daarom ook meer tijd in voor jongere kinderen dan voor volwassenen.
Fase 4 - REM-slaap
Wat is REM-slaap? De REM-slaap of Rapid Eye Movement is het deel van de slaap waarin de hersenen de waargenomen en ervaren dingen van de wakkere uren herhalen en de geleerde dingen opslaan. De hersenen werken op volle toeren en blokkeren de signalen naar de spieren. Alles wat je kunt zien, zijn de ogen die heen en weer bewegen achter de gesloten oogleden.
Als het kind ongeveer zes maanden oud is, begint het echt de REM-slaap te ervaren. In de REM-slaap slaat de hersenen alles op wat we gedurende de dag hebben geleerd en ervaren. Het is hier dat de geleerde dingen en herinneringen worden verplaatst van het korte-termijngeheugen naar het langetermijngeheugen.
Dit is belangrijk, omdat het kind daardoor bijvoorbeeld vast kan houden aan zijn motorische ontwikkeling, relaties kan opbouwen met zijn omgeving, opa en oma kan herkennen en nog veel meer. Het is in deze fase dat we dromen, maar tegelijkertijd zijn we gemakkelijk te wekken.
Daarom komt het voor dat je midden in een droom wakker wordt. Omdat de REM-slaap de fase is waarin we het geleerde verwerken, kan dit het grote slaapbehoefte van kinderen verklaren, aangezien ze in de eerste levensjaren een snelle motorische ontwikkeling hebben. Een volwassene droomt 20-25% van de nacht tijdens de REM-slaap, maar slaapt minder lang dan een kind.
Kinderen dromen tot 50% van hun slaap. De behoefte aan REM-slaap neemt iets af gedurende de vroege kinderjaren en pas in de volwassenheid neemt de REM-slaap af tot 25%. Bronnen: videnskab.dk, sundhedsplejersken.dk, sundhed.dk.
Hoeveel moeten kinderen slapen?
Kinderen hebben verschillende slaapbehoeften, afhankelijk van hun leeftijd. Vooral in de eerste levensjaren is er een grote behoefte aan slaap, omdat kinderen het groeihormoon nodig hebben om zich te ontwikkelen - en dit wordt juist vrijgegeven wanneer het kind de diepe slaap ingaat. De behoefte aan slaap neemt echter af naarmate ze ouder worden, evenals de hoeveelheid diepe slaap die ze gedurende de nacht hebben.
Volgens sundhedsplejersken.dk beginnen kinderen ongeveer 15-18 uur per dag te slapen en naarmate het kind ouder wordt, neemt het aantal uren slaap dat ze nodig hebben af.
Slaapbehoeften bij kinderen
| Leeftijd | Slaapbehoefte |
| 1-4 weken | Kinderen van 1-4 weken hebben ongeveer 15-18 uur slaap nodig. |
| 1-12 maanden | Kinderen van 1-12 maanden hebben ongeveer 14-15 uur slaap nodig. Het is ook in deze periode dat kinderen 5 uur achter elkaar kunnen slapen. |
| 1-3 jaar | Kinderen van 1-3 jaar hebben ongeveer 12-14 uur slaap nodig. |
| 3-6 jaar | Kinderen van 3-6 jaar slapen meestal 10-12 uur per nacht. |
| 7-12 jaar | Kinderen van 7-12 jaar slapen meestal 9-11 uur per nacht. |
| 13-18 jaar | Kinderen van 13-18 jaar slapen meestal 8-10 uur per nacht. |
Bronnen: sundshedsplejersken.dk .
5 tips voor een betere nachtrust
- Maak de slaapkamer geschikt om te slapen - niet om te spelen. Het is een beetje een evenwichtsoefening, want het bed moet gezellig en comfortabel zijn, maar niet te spannend. Plaats eventueel speelgoed zodanig dat het niet vanuit bed kan worden bereikt.
- Zorg voor goede luchtcirculatie en temperatuur. Lucht de kamer vlak voor bedtijd en streef naar een temperatuur tussen 15-22 graden in de kamer. Houd de kamer donker of met gedempte verlichting - eventueel van een kierende deur.
- Maak het 's avonds "saai". Hoewel het verleidelijk is om te spelen wanneer je eindelijk tijd hebt na een werkdag en koken, probeer de avond "saai" te maken. Als je wild speelt en een goede dosis adrenaline krijgt vlak voor bedtijd, kan het moeilijk zijn om tot rust te komen. Doe in plaats daarvan rustige dingen op een rustig tempo, zoals het maken van een puzzel, een boek lezen of tekenen.
- Bedtijdroutine. Oké, deze heb je zeker al eens gehoord. Maar die routine is dus ook belangrijk. Aan de andere kant maakt het niet uit of tandenpoetsen of pyjama eerst komt, dus hier gaat het erom uit te vinden wat het beste werkt. De routine moet ontspannend en prettig zijn voor iedereen die erbij betrokken is, ook al lijkt het soms een beetje uitdagend.
- Prettig ontwaken. Zelfs de beste slaap kan verstoord worden als je op een vervelende manier gewekt wordt. Probeer daarom een goede routine te hebben rond het ontwaken, want dat maakt je ochtend gezelliger en de ochtendroutine gemakkelijker. Vind de beste routine door te luisteren naar de behoeften van je kind.
